Szczerość jako klucz do zmian

Wcale nie było tak jak było

Nie lubimy być z siebie niezadowoleni. I to w sumie dobrze. Bo to powoduje, że podejmujemy świadome działania, aby żyć zgodnie z tym co uważamy za właściwe.

Tyle, że mamy też taką ważną umiejętność, jaką jest różnorodne korzystanie z naszego intelektu. To ogólnie jest bardzo cenna umiejętność. Tyle, że jednocześnie to właśnie nasz intelekt ułatwia nam czasem oszukiwanie samych siebie, ułatwiając działanie, którego wcale nie uważamy za właściwe, dzięki dostarczaniu alibi, że wszystko jest ok. Nawet jeśli wiemy, że nie jest.

Prosty przykład:

Redukcja dysonansu poznawczego

Idziesz do sklepu i kupujesz sobie 10-tą parę srebrnych butów. Potem wracasz do domu stawiasz je obok poprzednich, których nigdy nie założyłaś. Możesz więc mieć przekonanie i to bliskie pewności, że tę parę spotka dokładnie to samo – będzie stała na półce i się kurzyła. Ale wydałaś już na nie pieniądze. Może nawet całkiem dużo. Chcesz też uważać się za osobę racjonalną, która podejmuje trafne decyzje. No, to co zrobisz, aby to pogodzić – nie całkiem przemyślany zakup z chęcią utrzymania własnego wizerunku jako osoby racjonalnie podejmującej decyzje? Wymyślisz racjonalne uzasadnienie.

Przekonujesz samą siebie, że był to świetny zakup i świetna decyzja (nawet jeśli nie była!). Kupiłaś, bo była promocja, a buty wydają się wygodne i jutro już nie kupiłabyś ich w tej cenie, więc zakup dziś był uzasadniony. Kupiłaś, bo co prawda masz już 9 par srebrnych butów, ale żadne z nich nie są sandałkami, a teraz jest lato, więc to właściwy zakup itp. Nawet jeśli naprawdę chodzi tylko o to, że kupiłaś, bo się nie zastanowiłaś. Ale aby nie czuć się źle z tym zakupem, potrzebujesz znaleźć uzasadnienie, które wyjaśni ci że wcale nie było tak jak było.

Takie szukanie „alibi” gdy jest rozbieżność między tym co widzimy i tym w co chcemy wierzyć, nazywa się ładnie: redukcją dysonansu poznawczego. Może dotyczyć każdej dziedziny życia i każdej sytuacji.

A jakie ma to znaczenie dla umiejętności wprowadzania zmian, o której tu mówimy?

Szczerość czy raczej nie

Jeśli nie zrezygnujesz z szukania alibi, uzasadnień do tego co jest nie tak, czegokolwiek to dotyczy, to nie wprowadzisz też do swojego życia żadnych, nawet oczekiwanych, zmian. Nabierzesz nawyku uzasadniania wszystkiego co się dzieje i zawsze wytłumaczysz sobie, że wszystko jest w porządku, mogło by być gorzej albo i tak nie da się nic zmienić, nie warto, nie można lub nie wypada.

Jeśli jednak chcesz sama decydować o swoim życiu, to zacznij od tego, aby najbardziej jak możesz być wobec siebie szczera. W drobnych sprawach i w dużych. Nie musisz informować wszystkich wokół, że zakup, który zrobiłaś był zbędny, ale bądź szczera wobec siebie. Oczywiście buty są tylko przykładem, oszukiwanie siebie lub niedomówienia może dotyczyć wszystkiego – swoich wartości, nadziei, planów, pracy i życia prywatnego. Zmieniamy słowami rzeczywistość, żeby dopasować ją w słowach do tego jaką chcielibyśmy ją widzieć. Ale jeśli będziesz zmieniać rzeczywistość w słowach, to nigdy jej nie zmienisz realnie. Aby móc wprowadzić jakiekolwiek zmiany potrzebujesz widzieć, że jest coś do zmiany, a to wymaga aby być szczerym wobec siebie. Szczerym na temat tego co dzieje się w twoim świecie, aby uczciwie powiedzieć sobie czy ci się to podoba czy nie. Bez szukania alibi i uzasadnień, dlaczego musi być jak jest. Bo nie musi. Ale dopiero wtedy możesz świadomie zdecydować co zmienisz, a czego nie, jeśli wiesz gdzie zmiana była by przydatna.

Czy jest coś w Twoim życiu do czego nie przyznajesz się nawet przed sobą? Przed innymi nie musisz, zawsze pamiętaj o tym, ale ze sobą bądź szczera. Bo tylko wtedy możesz naprawdę mieć kontrolę nad swoim życiem. I tylko wtedy możesz wprowadzić jakiekolwiek zmiany. Oczywiście tylko jeśli chcesz, bo wcale nie trzeba zmieniać wszystkiego.